Być człowiekiem - nie przedmiotem handlu
Każdy człowiek posiada prawa o charakterze niezbywalnym /nie może się ich zrzec/, ponadpaństwowym oraz nienaruszalnym – istniejące niezależnie od władz. Do tych praw należy zaliczyć prawo do życia, wolności myśli i sumienia, wyznania, uznania podmiotowości prawnej, zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie, zakaz pozbawienia wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań.
Być człowiekiem – nie przedmiotem handlu
Handel ludźmi jest drugą pod względem wielkości po handlu narkotykami przestępczą działalnością na świecie, a pierwszą, gdy chodzi o dynamikę rozwoju. Obecnie można zauważyć tendencję wzrostu handlu ludźmi z państw Europy Wschodniej i Środkowej do UE. Handel Ludźmi to łamanie praw człowieka, wiążące się z przemocą fizyczną, psychiczną, gwałtem lub zniewoleniem. Za przestępstwo to grozi w Polsce i Unii Europejskiej wysoka kara. W polskim prawie znajdziemy zapis: „kto uprawia handel ludźmi nawet za ich zgodą, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat trzech” /art. 253 § 1 kk/.
Handel ludźmi oznacza werbowanie, transport, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osób, z zastosowaniem innej formy przymusu, uprowadzenia, oszustwa, wprowadzenia w błąd, nadużycia władzy lub wykorzystania słabości, wręczenia lub przyjęcia płatności lub korzyści dla uzyskania zgody osoby mającej kontrolę nad inną osobą, w celu jej wykorzystania. Wykorzystanie obejmuje, jako minimum, wykorzystanie prostytucji innych osób lub inne formy wykorzystania seksualnego, pracę lub usługi o charakterze przymusowym, niewolnictwo lub praktyki podobne do niewolnictwa, zniewolenie, albo usunięcie organów ludzkich.
Zgoda ofiary handlu ludźmi na zamierzone wykorzystanie nie ma znaczenia jeżeli posłużono się którąkolwiek z metod np. uprowadzeniem, oszustwem, wprowadzeniem w błąd, nadużyciem władzy, zastosowaniem groźby. W przypadku dzieci rodzaj działania tzn. werbowanie, transport, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie dziecka celem jego wykorzystania uznane jest za handel ludźmi nawet wówczas, gdy nie posłużono się żadną z metod. Dziecko zaś oznacza osobę, która nie ukończyła 18 lat.
Charakterystyka sprawcy
Większość przypadków badanych w Polsce wskazuje, że handlarze pochodzą przede wszystkim z Polski, Rosji, Bułgarii, Turcji, Niemiec. Wśród krajów, z których rekrutują się nielegalni dawcy narządów /pobieranie bez, jak i za zgodą/ wymienia się Indie, Pakistan, Chiny. O tym ostatnim kraju mówi się, że powstał tam swoisty „przemysł” pozyskiwania narządów od skazańców. Wszyscy sprawcy są członkami zorganizowanych grup przestępczych, które kontrolują cały proces – od rekrutacji, poprzez transport do wykorzystywania.
Handlarze roztaczają przed potencjalną ofiarą wizję korzyści, które uzyska, jeśli zaakceptuje ich propozycję. Oferują pomoc w załatwieniu wszelkich formalności, jak również np. pokrycie kosztów przejazdu, które zostaną im zwrócone, gdy zaczną zarabiać. Werbownicy stosują następujące metody: podstęp, oszustwo, przymus, groźby o organicznie swobody fizycznej, przemoc fizyczna, bicie, więzienie ofiar w celu podporządkowania.
Niepokój powinny wzbudzać sytuacje, w których pojawia się ktoś, kto proponuje: pracę „na czarno”, wyjazd w atrakcyjne miejsce, atrakcyjną pracę wyłącznie dla kobiet, pracę, która nie wymaga znajomości języka, kwalifikacji, wyjazd w terminie uniemożliwiającym przemyślenie czy rozważenie danej propozycji, ułatwienie zdobycia dokumentów i przekroczenia granicy, pokrycie kosztów związanych z wyjazdem na poczet przyszłych zarobków, inne.